In aanloop naar de Boekenweek spreken we in De Balie over hét boekenweek-thema dat veel stof deed opwaaien: De moeder, de vrouw. Moeders zijn regelmatig beschreven in de literatuur, vaak door hun zonen. Voor schrijvende vrouwen is het moederschap een onderwerp dat ze doorgaans eerder uit de weg gaan. Hoe komt dat? Worden schrijvende moeders niet serieus genomen in de literatuur? En beïnvloedt moederschap het schrijverschap?
Tijdens deze avond gaan we in gesprek met tien schrijvers van naam die de uitdaging aangingen om wél over het moederschap te schrijven. Ze schreven elk een nieuw, literair verhaal in het boek Ik, moeder samengesteld door Annemarie de Gee en Eva Kelder. Ook zij moesten vaak een drempel over. Zien zij hun kind als een inspiratiebron voor hun literatuur of als een hindernis? Moeten ze hun rol als (schrijvende) moeder anno 2019 bevechten en hoe komt dat? En hoe worden moeders geportretteerd in de literatuur? Met o.a. Roos Schlikker, Jannah Loontjens, Sanneke van Hassel, Yasmine Allas, Saskia De Coster, Aukelien Weverling en Neske Beks.
Een literaire verhalenbundel over moederschap
Vlak voor aanvang van de Boekenweek verschijnt bij uitgeverij Meulenhoff Ik, moeder, samengesteld door Annemarie de Gee en Eva Kelder. Speciaal voor deze verhalenbundel schrijven veertien auteurs een nieuw, literair verhaal waarin het moederschap wordt bevochten en gevierd. Met bijdragen van Yasmine Allas, Roos Schlikker, Neske Beks, Saskia De Coster, Anna Enquist, Annemarie de Gee, Sanneke van Hassel, Marjolijn van Heemstra, Joke J. Hermsen, Eva Kelder, Jannah Loontjens, Manon Uphoff, Aukelien Weverling en Nilgün Yerli.
In onze hoofden bestaan er twee stereotype moeders: de truttige moeder die volledig voor huis en gezin kiest, en de op zich zelfgerichte partime-moeder met een dijk van een carrière, en vijf dagen opvang in de week. Voor diegenen die zich als moeder ergens in het midden van het spectrum wenst te bevinden, is het zoeken naar een wankel evenwicht. We willen het allemaal: de perfecte vrijgevochten, krachtige vrouw zijn die we waren, want waar is de emancipatie anders goed voor geweest?, en tegelijkertijd ons volledig aan het moederschap overgeven. Moeder-zijn zit in onze genen.
Welke rollen heb je als vrouw te vervullen en hoe verenig je die (in vredesnaam) met elkaar? Wie zijn wij als moeders, in een maatschappij waarin vrouwen gelijk kunnen zijn aan mannen? Is onze huidige maatschappij nog een vruchtbare voedingsbodem voor gezonde ouders en kinderen? Worden we steeds slechtere moeders?
Ik, moeder is een bundeling fictieverhalen waarin veertien zeer uiteenlopende, vrouwelijke auteurs het moederschap centraal zetten. Door het mozaïek aan verhalen doen we recht aan de complexiteit van dit thema. Het boek sluit perfect aan op het thema van de Boekenweek van volgend jaar: De moeder, de vrouw.
Moeder en schrijver-zijn hoeft niet voor problemen te zorgen maar leidt in de praktijk dikwijls tot een ingewikkelde spagaat. Het kind reist mee in werk en gedachten. Dit geldt vast en zeker net zo goed voor pak hem beet vrouwelijke chirurgen, maar bij schrijvende vrouwen is er meer aan de hand. Kan er ultieme vrijheid en verbeelding bestaan, als er tegelijkertijd rust, reinheid en regelmaat moet worden geboden? Auteur Kim Brooks schrijft in haar essay A Portrait of the Artist as a Young Mother (2016) voor het online tijdschrift The Cut, onderdeel van New York Magazine: ‘Kunst moet dingen overhoop halen en bevragen’, schrijft ze, ‘het moet alles wat comfortabel en veilig is verstoren. Dat is het tegenovergestelde van wat een ouder moet doen.’ Wat vinden de schrijvers van Ik, moeder hiervan?
Schrijven over het moederschap wordt vaak wantrouwig ontvangen, men speurt naar clichés en schat het belang van fictie over moeder-zijn niet op (literaire) waarde. Wat maakt de stem van moeders zo gemarginaliseerd in de Nederlandse letteren dat zelfs het CPNB de vrouw vergeet? En waarom moffelen vrouwelijke auteurs het moederschap zo geruisloos weg in hun werk?
Aan Ik, moeder schrijven mee:
Yasmine Allas, Roos Schlikker, Neske Beks, Saskia de Coster, Anna Enquist, Annemarie de Gee, Sanneke van Hassel, Marjolijn van Heemstra, Joke J. Hermsen, Eva Kelder, Jannah Loontjens, Aukelien Weverling, Nilgün Yerli.
Februari 2019 in de boekhandel, Ik, moeder (uitgeverij Meulenhoff)
Tijd voor MAX, op 7 maart 2019, fragment vanaf 17:57, Kijk Fragment
de Volkskrant – "Waarom kijken we alleen naar de moeder door de ogen van haar witte, zestigjarige, schrijvende zonen?" Lees het artikel